سؤال در شرایط طبیعی برای برطرف شدن ابهام و روشن شدن مطلب به میان می آید، تا معلم بحث را تکرار و یا توضیح را افزون تر کند. گاهی کنجکاوی دانش آموز، او را گامی جلوتر می برد. وی برای درخواست دلیل استوارتر و یا طلب دانش و اطلاعات بیشتر، چون و چرا می کند و در پس توضیح، سؤال بیشتر به میان می آید. طرح این سؤال ها نشانه اثربخشی کلاس است و معلم را برای تحلیل بیشتر بر سر ذوق می آورد.

مدیریت کلاس به معنای ساماندهی و هماهنگ کردن دانش آموزان و منابع گوناگون، برای دست یابی به اهداف آموزشی و پرورشی است. عنصر مهم و راهبردی در مدیریت کلاس، کیفیت آموزش در همه فرایندها و شؤون حرفه ای  است. 

کیفیت تنها صفت و چگونگی محصول نیست بلکه به معنای چگونگی همه اموری است که نصیب دانش آموز می شود. فرایند آموزش و ارزشیابی، زمان یادگیری، کمیت و چگونگی آموخته ها و وفاداری به اهداف آموزشی و پرورشی، مؤلفه های کیفیت کار معلمی اند. بهره وری، کیفیت آموزشی را تأمین می کند.

اثربخشی و زیان بار بودن رفتار ارتباطی فرد با دیگران، بیش و کم، بر سبک ارتباطی آن فرد با خویشتن استوار است، زیرا رفتار ارتباطی درون شخصی، بنیان رفتار ارتباطی بین شخصی و برون شخصی است. اثربخشی و اخلاقی بودن تعامل شخص با خود، میوه شیرین مدیریت و تدبير آگاهانه فرد بر خود است. کسی که از مدیریت بر خویش ناتوان باشد، البته از مدیریت بر مدرسه و یا کلاس نیز ناتوان خواهد بود. 

اگر نقش یاددهی معلم را به ارتباط کلامی محدود کنیم و حرفه معلم را همان درس گفتن و فعالیت دانش آموز را همان شنیدن درس بینگاریم، تصویر فرومایه و برداشتی ناقص و کوچک از حرفه ای فراخ دامن ترسیم کرده ایم. 

این ساده نگاری، از ظاهرگرایی بر می خیزد. افراد ژرف نگر، سطوح پنهان تری را در حرفه معلمی و رابطه معلم و دانش آموز رصد می کنند. محیط آموزشی، رابطه بسیار پیچیده، تو در تو، چندلایه و مرموزی را بین معلم و شاگرد می آفریند. این رابطه کوه یخی را می ماند که تنها بخش کوچکی از آن هویدا است و ما بخش پیدا را تدریس به معنای گفتاری نامیده و آن را آموزش مستقیم و رسمی خوانده ایم.

الف، عده فراوانی از ۷۵ تا ۱۰۰ 

.ب، عده کمی بین ۴۰ تا ۷۰.

 ج، دو یا سه نفر نیز از دادن نمره خودداری می کنند. 

زیرا همکاران حقوق فراوانی دارند که بخشی از آنها مدون نشده است. سازمان های اخلاقی تلاش می کنند، فراتر از پایبندی به حقوق موضوعه همکاران، از سایر حقوق آنها حمایت کنند و برای استیفای حقوق آنها از دولت و حاکمیت حمایت قانونی بطلبند.

2 . مسؤولیت اخلاقی هر صاحب نقش در نظام آموزشی. تحقق حقوق همکاران آموزشی و غیر آموزشی، که در مدرسه فعالیت می کنند، به عوامل متعددی وابسته است: مدرسه، مجتمع آموزشی، اداره آموزشی و پرورش در سطوح مختلف، دولت، اولیاء و …. 

 ۱-۱) مسؤولیت پذیرین مدرسه اخلاقی، در درجه اول نسبت به حقوق همه صاحبان حق در محیط درونی و بیرونی خود، مسؤولیت پذیر است. این مسؤولیت پذیری ریشه در انگاره ی صاحب حق بودن همه محیط؛ دانش آمين معلم، مدیر، کارمندان، همسایه ها، سازمان های بالادست، رقبا و … به مثابه صاح حق، دارند.

 مدرسه اخلاقی، چنین انگارهای را در فرهنگ سازمانی خود نهادینه می کند. مسؤولیت پذیری بر آمده از چنین انگارهای، از حساسیت اخلاقی سیراب می شود و با شناخت دقیق وظایف مدرسه در قبال حقوق آنان، تنومند می گردد و با پای بندی نظام مند و برنامه مدون نسبت به آن حقوق، به بار می نشیند. 

گفتاری فرصت آموزشی ایجاد می کند و سخنی فرصت آموزشی را از بین می برد. با سخنی نهال مهر و دوستی کاشته می شود و با زبانی عداوت و دشمنی به بار می آید.

 دانشمندان اخلاق، آفات زبان را برای هشدار به میان می آورند تا فرد به آثار زیان بار گفتار بد و سخن ناروا آگاه شود و عزم بر دوری از آنها پیدا کند.

 صرف بیان آفت زبان، در حد ایجاد انگیزه مؤثر است اما پیشگیری و بهبود اثربخش گفتار بد، پیچیده تر از پند و نصیحت است، زیرا رفتارها ریشه در صفات، منش و شاکله فرد دارند. 

تعبیر حکیمانه ‘الجار ثم الدار ‘ به تقدم رعایت حقوق همسایه اشاره دارد: اول همسایه آنگاه خانه بخشی از حقوق در رساله الحقوق امام سجاد(ع) به حقوق همسایه اختصاص دارد.

 حسن معاشرت و خودداری از ضرر زدن، دو اصل راهبردی در همسایگی اخلاق است. وجود تنش با همسایه، زندگی را تلخ می کند و حسن همکاری با همسایه به شیرینی زندگی می افزاید.