تحقیق, آزادى, دينى, در, نهج‿البلاغه

آزادى دينى در نهج‿البلاغه
آزادى چيست؟
آزادى در مكاتب مختلف بنا بر نوع انسان?شناسى و جهان بينى آن مكتب تعاريف گوناگونى دارد. مكاتب مختلف گاه آزادى را مطلق فرض كرده?اند و گاه انسان را فاقد هرگونه آزادى معرفى مى كنند. بدون ترديد اسلام به منزله يك مكتب حيات?بخش، كه ضامن سعادت دنيا و آخرت پيروان خويش است، نمى تواند درباب «آزادى» و حدود آن سخنى نگفته باشد.
براى يافتن جايگاه آزادى در اين نظام فكرى و سياسى، بايد مفاهيمى وابسته به اين مفهوم را مورد توجه قرار دهيم؛ چرا كه غفلت از اين كلى نگرى و شمول?نگرى موجب درك نادرست اين مقوله مهم و حياتى خواهد شد.
بهترين روش جوابگويى به سؤالهايى كه در مورد آزادى مى شود مراجعه به منابع مهم اسلامى بخصوص كتاب نورانى نهج?البلاغه مى باشد.
اثبات آزادى انسان
در ابتداى مبحث، به بررسى نوع آفرينش انسان از ديدگاه حضرت على عليه?السلام مى پردازيم و مى خواهيم به اين سؤال پاسخ دهيم كه خداوند مبناى آفرينش انسان را چه قرار داده است؟ آيا او را موجودى آزاد آفريده يا موجودى مجبور؟ اگر آزاد است، اين آزادى محدود است يا غير محدود؟
حضرت در خطبه اول نهج البلاغه اينگونه بيان مى كنند: ثم أسكن سبحانه ادم دارا أرغدَ فيها عيشتهف، و امن فيها معلّقهف…؛ «خداوند متعال آدم را در مكانى كه وسايل عيش و آزاديش فراهم بود، جاى داد و جايگاه او را ايمن گردانيد…»۱
در اين خطبه، حضرت داستان آفرينش انسان را بيان مى كند. انسان در داخل بهشت آزاد آفريده شد و خداوند به او فرمود كه در اين بهشت آزاد هستى، تمام وسايل راحتى و آزادى براى زندگى تو فراهم است؛ سپس خداوند مى فرمايد: اى آدم و حوا! شما آزاديد تا از تمام نعمتهايى كه در بهشت برايتان نهاده?ام استفاده كنيد؛ ولى هرگز به اين درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد. پس خداوند عل?يرغم تمام آزاديهايى كه در اختيار انسان قرار داده بود، محدوده?اى براى او قرار داد كه از آن محدوده جلوتر نمى توانستند بروند؛ و آن بدين معنى است كه انسان در بهشت آزاد مطلق آفريده نشد، و خداوند حدودى براى او قرار داد كه از آن تجاوز نكند.
بنابراين مى توان اينطور نتيجه گرفت كه وقتى آزادى انسان در بهشت محدود بوده، آزادى او در دنيا محدودتر خواهد بود. اصل آفرينش انسان مبناى آزادى است. آزادى نيز محدود به حدود و قيودى دارد كه رعايت آن بر انسان واجب است. و سرپيچى از آن به ضرر وجود انسان خواهد بود.
پس انسانى كه اصل آفرينش او بر اساس آزادى است، بنابر دلايلى پس از هبوط به اين كره خاكى نيز آزاد است؛ ولى نه آزادى مطلق بلكه آزادى محدود.
انّ اللّه سبحانه أمر عباده تخييرا، و نهاهم تحذيرا، و كلّف يسيرا، و كم يكلّف عسيرا و أعطى على القليل كثيرا و لم يعص مغلوبا، و لم يطع مكرها…. ؛ «خداوند سبحان بندگانش را امر كرده به اختيار، و نهى فرموده با بيم و ترس (از عذاب)، و تكليف كرده به آسان و دستور نداده به كار دشوار، او كردار اندك را پاداش بسيار عطا فرموده و او را نافرمانى نكرده?اند از جهت اينكه مغلوب شده باشد و فرمانش را نبرده?اند از جهت اينكه مجبور كرده باشد…»۲
امر و نهى بندگان نشانه اختيار و آزادى آنهاست؛ بدين معنى كه به انسانها حق انتخاب داده شده است.
همچنين حضرت بيان مى كنند كه خداوند كارهاى آسان را براى آنها قرار داده تا خود با ميل و رغبت به سوى آن بروند و نه با اجبار؛ زيرا اگر وظايف انسان از حدّ طاقت و قدرت او خارج بود، بسيارى از انسانها با ميل و رغبت، فرامين الهى را انجام نمى دادند و فقط بر اساس قوانين، وظايف خود را انجام مى دادند.
و بالاخره نكته ديگرى كه از سخن حضرت استنباط مى شود و نشانه آزاد بودن فرد است، پاداش و جزاى اخروى است؛ اين مطلب خود نشانگر آن است كه انسان آزاد است كه عمل نيكى را انجام دهد و در قبال آن پاداش بگيرد و يا اينكه از آن سرباز زند و مجازات شود. چون هيچگاه انسان را بخاطر كارى كه مجبور بوده و آن را انجام داده پاداش نمى دهند و يا به سبب عدم انجام آن، او را مجازات نمى كنند؛ پاداش و جزا زمانى معنا مى يابد كه انسان آزاد باشد از بين دو راه، راه صحيح را انتخاب كند تا مستحق پاداش شود و يا راه خطا را انتخاب كند تا مستحق جزا شود.
حضرت در نامه?اى به مالك اشتر مى فرمايند: أمره

دانلود تحقیق آزادى دينى در نهج‿البلاغه

دریــــافت فایـــل

تحقیق, مردمسالارى, دينى, از, ديدگاه, شهيد, مطهرى

مردمسالارى دينى از ديدگاه شهيد مطهرى

مقدمه
بازخوانى انديشه رهبران انقلاب، از اهميت ويژه‏اى برخوردار است; زيرا هر انقلابى داراى مراحلى است و نخستين و مهم‏ترين مرحله، قيام فكرى و فرهنگى عليه نظام حاكم است .
رهبران انقلاب و داعيه‏داران قيام و اصلاح، ابتدا بايد بطلان، بى‏پايگى و انحطاط فرهنگ حاكم و بى‏صلاحيتى، پوچى، پستى و رذالت‏حاكمان جامعه را تبيين كرده و به مردم بباورانند و در قبال آن، فرهنگى متعالى، عقلانى، فطرى، حياتبخش، حرمت‏آور و كرامت‏زا و مجريانى صادق، عالم، خالص، توانا و بى‏چشمداشت‏به مردم عرضه كنند . در اين صورت، فطرت توده مردم به آنان متمايل مى‏شود و غالب انسانها كه به طور طبيعى و فطرى عدالتخواه و كرامت‏طلبند، به يارى آنان براى قيام اعلام آمادگى خواهند كرد و زمينه‏هاى انقلاب و قيام پيدا خواهد شد . رهبر انقلاب اسلامى حضرت امام خمينى‏قدس سره و ياران ايشان، به خصوص شهيد مطهرى رحمه الله در سخنرانى‏ها و نوشته‏هاى خود به اين مهم همت گماشتند و در زمينه‏هاى مختلف و از جمله در مبحث‏حكومت و سياست، فرهنگ ناب اسلام را به عنوان فرهنگ جايگزين به جامعه ارائه دادند . مردم با توجه به اين تبيين از اسلام و نظام اسلامى، به انقلاب پيوستند و براى تحقق نظام پيشنهادى، از بذل جان و مال دريغ نورزيدند و امروز بعد از گذشت ربع قرن از پيروزى انقلاب، بازخوانى دوباره آن انديشه‏ها لازم است تا تذكارى براى مردم و مسئولان باشد كه چه اندازه به وعده و پيمان داده شده وفا كرده‏اند و چه اندازه وعده‏ها محقق شد و چه حد بر آن مسير استوار مانده‏ايم .
شهيد مطهرى، افزون بر اينكه اسلام‏شناسى مبرز بود، از شاگردان و نزديكان امام و اولين رييس شوراى انقلاب بود و با توجه به اين جايگاه و تاييدى كه امام از افكار و آثار ايشان داشتند، بايد تبيين ايشان از مردم‏سالارى دينى و جمهورى اسلامى را نزديك‏ترين تبيين به ايده بنيان‏گذار جمهورى اسلامى دانست و اين خود اهميت مرور دوباره فكر و انديشه‏هاى آن متفكر شهيد را چند برابر مى‏كند .
گرم شدن دوباره بحث «مردم‏سالارى دينى‏» و تعهد جمهورى اسلامى بر ارائه اين عقيده و آرمان به عنوان الگوى جايگزين «مردم‏سالارى ليبرال‏» يا «ليبرال دموكراسى‏» حاكم در غرب كه از سوى جهان غرب به عنوان بهترين الگوى حكومت‏به جهان ارائه مى‏شود، بر ضرورت اين بازخوانى مى‏افزايد .

دانلود تحقیق مردمسالارى دينى از ديدگاه شهيد مطهرى

دریــــافت فایـــل

بررسی و دانلود تحقیق آزادى دينى در نهج‿البلاغه دارای نکات کلیدی تحقیق, آزادى, دينى, در, نهج‿البلاغه

آزادى دينى در نهج‿البلاغه
آزادى چيست؟
آزادى در مكاتب مختلف بنا بر نوع انسان?شناسى و جهان بينى آن مكتب تعاريف گوناگونى دارد. مكاتب مختلف گاه آزادى را مطلق فرض كرده?اند و گاه انسان را فاقد هرگونه آزادى معرفى مى كنند. بدون ترديد اسلام به منزله يك مكتب حيات?بخش، كه ضامن سعادت دنيا و آخرت پيروان خويش است، نمى تواند درباب «آزادى» و حدود آن سخنى نگفته باشد.
براى يافتن جايگاه آزادى در اين نظام فكرى و سياسى، بايد مفاهيمى وابسته به اين مفهوم را مورد توجه قرار دهيم؛ چرا كه غفلت از اين كلى نگرى و شمول?نگرى موجب درك نادرست اين مقوله مهم و حياتى خواهد شد.
بهترين روش جوابگويى به سؤالهايى كه در مورد آزادى مى شود مراجعه به منابع مهم اسلامى بخصوص كتاب نورانى نهج?البلاغه مى باشد.
اثبات آزادى انسان
در ابتداى مبحث، به بررسى نوع آفرينش انسان از ديدگاه حضرت على عليه?السلام مى پردازيم و مى خواهيم به اين سؤال پاسخ دهيم كه خداوند مبناى آفرينش انسان را چه قرار داده است؟ آيا او را موجودى آزاد آفريده يا موجودى مجبور؟ اگر آزاد است، اين آزادى محدود است يا غير محدود؟
حضرت در خطبه اول نهج البلاغه اينگونه بيان مى كنند: ثم أسكن سبحانه ادم دارا أرغدَ فيها عيشتهف، و امن فيها معلّقهف…؛ «خداوند متعال آدم را در مكانى كه وسايل عيش و آزاديش فراهم بود، جاى داد و جايگاه او را ايمن گردانيد…»۱
در اين خطبه، حضرت داستان آفرينش انسان را بيان مى كند. انسان در داخل بهشت آزاد آفريده شد و خداوند به او فرمود كه در اين بهشت آزاد هستى، تمام وسايل راحتى و آزادى براى زندگى تو فراهم است؛ سپس خداوند مى فرمايد: اى آدم و حوا! شما آزاديد تا از تمام نعمتهايى كه در بهشت برايتان نهاده?ام استفاده كنيد؛ ولى هرگز به اين درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد شد. پس خداوند عل?يرغم تمام آزاديهايى كه در اختيار انسان قرار داده بود، محدوده?اى براى او قرار داد كه از آن محدوده جلوتر نمى توانستند بروند؛ و آن بدين معنى است كه انسان در بهشت آزاد مطلق آفريده نشد، و خداوند حدودى براى او قرار داد كه از آن تجاوز نكند.
بنابراين مى توان اينطور نتيجه گرفت كه وقتى آزادى انسان در بهشت محدود بوده، آزادى او در دنيا محدودتر خواهد بود. اصل آفرينش انسان مبناى آزادى است. آزادى نيز محدود به حدود و قيودى دارد كه رعايت آن بر انسان واجب است. و سرپيچى از آن به ضرر وجود انسان خواهد بود.
پس انسانى كه اصل آفرينش او بر اساس آزادى است، بنابر دلايلى پس از هبوط به اين كره خاكى نيز آزاد است؛ ولى نه آزادى مطلق بلكه آزادى محدود.
انّ اللّه سبحانه أمر عباده تخييرا، و نهاهم تحذيرا، و كلّف يسيرا، و كم يكلّف عسيرا و أعطى على القليل كثيرا و لم يعص مغلوبا، و لم يطع مكرها…. ؛ «خداوند سبحان بندگانش را امر كرده به اختيار، و نهى فرموده با بيم و ترس (از عذاب)، و تكليف كرده به آسان و دستور نداده به كار دشوار، او كردار اندك را پاداش بسيار عطا فرموده و او را نافرمانى نكرده?اند از جهت اينكه مغلوب شده باشد و فرمانش را نبرده?اند از جهت اينكه مجبور كرده باشد…»۲
امر و نهى بندگان نشانه اختيار و آزادى آنهاست؛ بدين معنى كه به انسانها حق انتخاب داده شده است.
همچنين حضرت بيان مى كنند كه خداوند كارهاى آسان را براى آنها قرار داده تا خود با ميل و رغبت به سوى آن بروند و نه با اجبار؛ زيرا اگر وظايف انسان از حدّ طاقت و قدرت او خارج بود، بسيارى از انسانها با ميل و رغبت، فرامين الهى را انجام نمى دادند و فقط بر اساس قوانين، وظايف خود را انجام مى دادند.
و بالاخره نكته ديگرى كه از سخن حضرت استنباط مى شود و نشانه آزاد بودن فرد است، پاداش و جزاى اخروى است؛ اين مطلب خود نشانگر آن است كه انسان آزاد است كه عمل نيكى را انجام دهد و در قبال آن پاداش بگيرد و يا اينكه از آن سرباز زند و مجازات شود. چون هيچگاه انسان را بخاطر كارى كه مجبور بوده و آن را انجام داده پاداش نمى دهند و يا به سبب عدم انجام آن، او را مجازات نمى كنند؛ پاداش و جزا زمانى معنا مى يابد كه انسان آزاد باشد از بين دو راه، راه صحيح را انتخاب كند تا مستحق پاداش شود و يا راه خطا را انتخاب كند تا مستحق جزا شود.
حضرت در نامه?اى به مالك اشتر مى فرمايند: أمره

دانلود مستقیم فایل

بررسی و دانلود تحقیق مردمسالارى دينى از ديدگاه شهيد مطهرى دارای نکات کلیدی تحقیق, مردمسالارى, دينى, از, ديدگاه, شهيد, مطهرى

مردمسالارى دينى از ديدگاه شهيد مطهرى

مقدمه
بازخوانى انديشه رهبران انقلاب، از اهميت ويژه‏اى برخوردار است; زيرا هر انقلابى داراى مراحلى است و نخستين و مهم‏ترين مرحله، قيام فكرى و فرهنگى عليه نظام حاكم است .
رهبران انقلاب و داعيه‏داران قيام و اصلاح، ابتدا بايد بطلان، بى‏پايگى و انحطاط فرهنگ حاكم و بى‏صلاحيتى، پوچى، پستى و رذالت‏حاكمان جامعه را تبيين كرده و به مردم بباورانند و در قبال آن، فرهنگى متعالى، عقلانى، فطرى، حياتبخش، حرمت‏آور و كرامت‏زا و مجريانى صادق، عالم، خالص، توانا و بى‏چشمداشت‏به مردم عرضه كنند . در اين صورت، فطرت توده مردم به آنان متمايل مى‏شود و غالب انسانها كه به طور طبيعى و فطرى عدالتخواه و كرامت‏طلبند، به يارى آنان براى قيام اعلام آمادگى خواهند كرد و زمينه‏هاى انقلاب و قيام پيدا خواهد شد . رهبر انقلاب اسلامى حضرت امام خمينى‏قدس سره و ياران ايشان، به خصوص شهيد مطهرى رحمه الله در سخنرانى‏ها و نوشته‏هاى خود به اين مهم همت گماشتند و در زمينه‏هاى مختلف و از جمله در مبحث‏حكومت و سياست، فرهنگ ناب اسلام را به عنوان فرهنگ جايگزين به جامعه ارائه دادند . مردم با توجه به اين تبيين از اسلام و نظام اسلامى، به انقلاب پيوستند و براى تحقق نظام پيشنهادى، از بذل جان و مال دريغ نورزيدند و امروز بعد از گذشت ربع قرن از پيروزى انقلاب، بازخوانى دوباره آن انديشه‏ها لازم است تا تذكارى براى مردم و مسئولان باشد كه چه اندازه به وعده و پيمان داده شده وفا كرده‏اند و چه اندازه وعده‏ها محقق شد و چه حد بر آن مسير استوار مانده‏ايم .
شهيد مطهرى، افزون بر اينكه اسلام‏شناسى مبرز بود، از شاگردان و نزديكان امام و اولين رييس شوراى انقلاب بود و با توجه به اين جايگاه و تاييدى كه امام از افكار و آثار ايشان داشتند، بايد تبيين ايشان از مردم‏سالارى دينى و جمهورى اسلامى را نزديك‏ترين تبيين به ايده بنيان‏گذار جمهورى اسلامى دانست و اين خود اهميت مرور دوباره فكر و انديشه‏هاى آن متفكر شهيد را چند برابر مى‏كند .
گرم شدن دوباره بحث «مردم‏سالارى دينى‏» و تعهد جمهورى اسلامى بر ارائه اين عقيده و آرمان به عنوان الگوى جايگزين «مردم‏سالارى ليبرال‏» يا «ليبرال دموكراسى‏» حاكم در غرب كه از سوى جهان غرب به عنوان بهترين الگوى حكومت‏به جهان ارائه مى‏شود، بر ضرورت اين بازخوانى مى‏افزايد .

دانلود مستقیم فایل