ماگماتيسم, و, سنگ, هاي, آذرين
ماگماتيسم و سنگ هاي آذرين
سنگ هاي آذرين
مواد مذاب فقط در بخش هايي از داخل زمين ديده مي شوند که گرماي موجود، براي ذوب سنگ ها کافي است. اين مواد مذاب پس از تشکيل شدن، ممکن است که به سطح زمين برسند، يا اينکه در درون زمين سرد شوند. در اين موارد، سنگ هاي آذرين بيروني و دروني تشکيل مي شوند. ساخت هايي که پس از سرد شدن کاگما در درون پوسته زمين حاصل مي شوند، داراي شکل هاي مختلفي اند و بر اين اساس به آنها نام هاي مختلفي داده اند. به عنوان مثال باتوليت ها بزرگترين و وسيع ترين توده هاي آذرين عمقي اند که بلورهاي آن دانه درشت هستند. گاهي بر اثر فرسايش لايه هاي رسوبي، باتوليت ها بر سطح زمين ظاهر مي شوند. ساختارهاي ديگري نيز از مواد آذرين تشکيل مي شوند که به صورت تزريق در بين سنگ هاي مجاور هستند.
ذوب و تبلور
هنگامي که کاني ذوب مي شود، در نقطه ذوب فاصله يون ها از هم زيادتر شده و شدت ارتعاشات بر نيروي پيوند شيميايي فائق مي آيد و در نتيجه نظم ساختمان بلور از بين مي رود، حجم ماده زيادتر مي شود و چگالي آن کمتر مي شود. در حالت تبلور عکس پديده ذوب رخ مي دهد.
تشکيل ماگما
در تشکيل ماگما، چند عامل دخالت دارند.
اولين عامل دما است. افزايش دما باعث سست شدن پيوندهاي يوني کاني ها مي شود و موجب ذوب سنگ ها مي شود.
دومين عامل فشار است. افزايش فشار باعث محکم شدن پيوندهاي شيميايي مي شود، در نتيجه مانع از ذوب سنگ ها مي شود. هرچه عمق زياد شود، فشار افزايش مي يابد. براي ذوب سنگ ها در اعماق زياد، دماي بيشتري نسبت به سطح زمين لازم است.
سومين عامل آب است. چون آب در همه سنگ هاي پوسته زمين وجود دارد، لذا افزايش فشار بخار آب را بايد عاملي در ذوب سنگ ها به حساب آورد. در هنگام تشکيل ماگما کاني هايي که نقطه ذوب پايين تري دارند (زودگداز) زودتر از کاني هايي که نقطه ذوب بالاتري دارند (ديرگذاز) ذوب مي شوند.
نوع کاني ها
نوع کاني هاي سنگ هاي آذرين کاملاً بستگي به ترکيب شيميايي اين سنگ ها دارد. چنانکه سنگ هاي پرسيليس به علت وفور کوارتز و فلدسپات، ظاهري روشن داشته و سنگ هاي کم سيليس به علت وفور کاني هاي آهن و منيزيم دار رنگ تيره تر از خود ظاهر مي سازند. وقتي ماگماي داغ شروع به سرد شدن مي کند در دماهاي مختلف، کاني هايي با ترکيب هاي متفاوت مي توانند از مايع جدا شوند. يکي از پژوهش هاي بي سابقه در مورد تبلور ماگما توسط بوون ژئوفيزيکدان آمريکايي انجام شد.
بافت
بافت يک سنگ آذرين به اندازه، شکل و آرايش کاني هاي موجود در سنگ اشاره مي کند. سنگ هاي آذرين را از روي بافت، به سه نوع درشت بلور، ريزبلور و شيشه اي طبقه بندي مي کنند. هرقدر سرعت سرد شدن، کندتر باشد، بلورها درشت تر مي شوند. در بافت شيشه اي به علت سريع سرد شدن، ساختمان منظم بلورين وجود ندارد. بافتي به نام پورفيري نيز وجود دارد که در آن بلورهاي درشت در زمينه اي فاقد بلور يا ريزبلور قرار دارند. وجود بافت پورفيري حاکي از آن است که سنگ در دو مرحله سرد شده است. بافت حفره دار و اسفنجي نيز در سنگ پا و پوکه معدني ديده مي شود که به
دانلود ماگماتيسم و سنگ هاي آذرين