با وجود آنکه نظارت و راهنمایی آموزشی عمدتا در کلاس درس صورت می گیرد، موفقیت برنامه های آن به طور مستقیم با محیط مدرسه مرتبط است؛ بنابراین، اولین گام در فرایند نظارت و راهنمایی آموزشی ایجاد زمینهای مساعد برای بررسی نظام مند تدریس و یادگیری است که مستلزم همکاری راهنمای آموزشی، معلم و مدیر مدرسه است. اولین مؤلفه مهم در اثربخشی برنامه نظارت و راهنمایی آموزشی جو مدرسه است. 

یکی از وظایف اساسی مدیر مدرسه و راهنمای آموزشی به وجود آوردن جو مناسبی است که به اصلاح فرایند آموزش منجر گردد؛ یعنی ایجاد جوی عاری از تهدید و فشار، به طوری که معلمان، راهنمایان آموزشی و مدیران بتوانند در مدرسه آزادانه و صادقانه با یکدیگر همکاری کنند. 

روش مدیریت در چنین مدرسه ای باید مشارکت جویانه باشد؛ به نحوی که مسئولیت پذیری را در معلمان تقویت کند و در کنترل دانش آموزان به روشهای انسانی متکی باشد تا به خود انضباطی بیشتر دانش آموزان منجر شود.

 معلمان و دانش آموزان باید احساس خوشایندی نسبت به مدرسه داشته باشند. معلمان باید درک کنند که مدرسه به آنان و کارشان اهمیت می دهد و به دانش آموزان باید تفهیم شود که مدرسه به پیشرفت تحصیلی آنان علاقه مند است.

راهنماى آموزشى در منطقه يا در مدرسه در نقشهاى نظارت و راهنمايى آموزشى اى كه قبلاً توصيف شد معمولاً وظايف ذيل را برعهده دارد:

1. برنامه ريزى آموزشى. 

راهنماى آموزشى در تدوين و توسعه برنامه ها و خط مشيهاى

آموزشى با ديگر متخصصان و كارشناسان آموزش و پرورش همكارى نزديك دارد.

2. توسعه و تحقق برنامه هاى درسى. 

هدفهايى كه براى نظام آموزشى در نظر گرفته مى شود، در واقع، معيارى براى سنجش تحقق برنامه هاى درسى است. معلمان و دانش آموزان براى تحقق برنامه هاى درسى فعاليت مى كنند و مسئوليت اجراى مؤثر فعاليتهايى كه به تحقق هدفهاى برنامه درسى منجر مى شود با راهنماى آموزشى، معلم و مدير مدرسه است. راهنماى آموزشى در طراحى، اجرا، ارزشيابى و توسعه برنامه هاى درسى با معلم همكارى نزديك وحرفه اى دارد. همچنين ارائه كمكهاى مورد نياز به معلم با هدف تحقق هدفهاى برنامه هاى درسى از فعاليتهاى راهنماى آموزشى است.